Các xét nghiệm Covid (Sars-Cov2) hiện nay và điều cần biết

Hiện nay, việc chẩn đoán bệnh nhân mắc Virus SARS-COV-2 đều thông qua xét nghiệm, vậy xét nghiệm Covid là gì? Ai là đối tượng cần phải xét nghiệm Virus và hiện nay có những loại xét nghiệm nào đang là thắc mắc của nhiều độc giả. Hãy cùng chúng tôi phân tích để có thể hiểu rõ hơn về các xét nghiệm Covid

Xét nghiệm Covid (Xét nghiệm SARS-COV-2) là gì?

Xét nghiệm Covid là xét nghiệm để kiểm tra tình trạng lây nhiễm Virus SARS-COV-2 hiện tại hoặc trong quá khứ

Những đối tượng cần được xét nghiệm Covid là ai?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, những trường hợp sau đây cần được xét nghiệm Covid-19, từ đó Nhà nước sẽ cập nhật thông tin và đưa ra những giải pháp kịp thời.

Người có những dấu hiệu sau về đường hô hấp

Khó thở, sốt cao, ho khan
Mũi đau nhức, nghẹt, nước mũi chảy nhiều.
Đau họng.
Tiêu chảy bất thường.

Những người tiếp xúc gần với với người bệnh nhiễm SARS-CoV-2

Ở gần người bệnh trong phạm vi 2m từ 10 – 15 phút.
Trực tiếp chăm sóc cho người nhà/người thân mắc bệnh Covid-19.
Tiếp xúc cơ thể với người bệnh .
Sử dụng chung các đồ dùng cá nhân (bàn chải đánh răng, bát, đũa,…) với người mắc bệnh Covid-19.

Người ở trong cộng đồng, khu dân cư bị nghi nhiễm

Khi khoanh vùng dịch một địa điểm, thì không chỉ những người dân sinh sống và làm việc ở đó mới cần đi xét nghiệm, mà cả những người đã từng ở/du lịch/thăm viếng vùng dịch trong vòng 14 ngày kể từ khi bùng dịch đều cần phải lưu ý kiểm tra và xét nghiệm.

Nếu bạn hoặc người thân ở trong các trường hợp nói trên, bạn nên chủ động cách ly tạm thời tại nhà và liên lạc với cơ sở y tế gần nhất để được người phụ trách đến kiểm tra, chứ không nên tự ý đi đến bệnh viện. Dựa vào tính chất của từng loại xét nghiệm mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp phù hợp với bạn.

Những loại xét nghiệm Covid hiện nay là gì?

Xét nghiệm PCR

Xét nghiệm PCR là viết tắt của Polymerase chain reaction, có thể hiểu là phản ứng chuỗi Polymerase. Mỗi loại virus đều có một mã gen đặc trưng, bác sĩ sẽ sử dụng máy PCR để tìm kiếm sự hiện diện của virus SARS-CoV-2 trong mẫu dịch.

Xét nghiệm PCR sẽ cho biết một người có đang bị nhiễm virus hay không, xét nghiệm này được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán SARS-COV-2

Quy trình xét nghiệm

Nhân viên y tế sử dụng dụng cụ lấy mẫu dịch (sử dụng 1 lần) từ cuống họng hoặc mũi của người nghi nhiễm.
Xử lý mẫu dịch.
Đưa mẫu dịch vào máy PCR. Máy sẽ cung cấp các chu trình nhiệt liên tục vào mẫu dịch giúp khuếch đại đoạn gen đặc trưng của virus SARS-CoV-2 (nếu có). Bằng cách đó bác sĩ sẽ đưa ra kết luận người được xét nghiệm có nhiễm Covid-19 hay không dựa vào kết quả của máy.

Ưu điểm

Phương pháp phổ biến nhất.
Độ chính xác cao.
Thời gian nhanh (từ 2 – 4 tiếng).

Nhược điểm

Giá thành cao.
Khó triển khai trên phạm vi rộng. Vì phương pháp sử dụng các trang thiết bị hiện đại và yêu cầu kỹ thuật cao, nên các cơ sở tuyến dưới khó lòng đáp ứng được yêu cầu về cơ sở vật chất và nhân lực để thực hiện

Xét nghiệm kháng thể

Khi cơ thể bị một loại virus lạ tấn công, cơ chế của hệ miễn dịch sẽ sản sinh ra kháng thể để tiêu diệt virus đó. Phương pháp xét nghiệm kháng thể sử dụng cơ chế trên để gián tiếp phát hiện SARS-CoV-2. Kháng thể này có tên là glycoprotein.

Quy trình xét nghiệm

Nhân viên y tế sẽ lấy mẫu máu từ đầu ngón tay hoặc tĩnh mạch người nghi nhiễm bằng dụng cụ y tế sử dụng 1 lần.
Xét nghiệm mẫu để tìm kiếm kháng nguyên glycoprotein, từ đó đưa ra kết luận về sự tồn tại của virus SARS-CoV-2 trong cơ thể.

Ưu điểm

Thời gian tiến hành nhanh.
Chi phí rẻ.
Tiến hành đơn giản.
Có thể áp dụng trên diện rộng.

Nhược điểm

Tính chính xác không cao, dễ nhầm lẫn với các virus gây cảm lạnh, cảm cúm khác.

Xét nghiệm kháng nguyên

Virus SARS-CoV-2 có 4 phần chính: Vỏ bọc nhân, vỏ bọc, mang, gai. Xét nghiệm kháng nguyên là việc tìm kiếm sự hiện diện đặc trưng của một trong những phần chính của virus, ví dụ như protein trên gai của của SARS-CoV-2.

Việc xem xét mật độ xuất hiện của loại protein đó có thể giúp đưa ra kết luận về mẫu dịch có nhiễm virus hay không. Nếu số lượng của chúng chạm ngưỡng phát hiện thì kết quả sẽ cho ra dương tính trên bộ xét nghiệm.

Các bước tiến hành

Nhân viên y tế sử dụng dụng cụ lấy mẫu dịch (sử dụng 1 lần) từ cuống họng hoặc mũi của người nghi nhiễm.
Xử lý mẫu dịch
Phân tích mẫu dịch trong máy xét nghiệm

Ưu điểm

Có thể tiến hành trong thời gian ngắn .
Chi phí rẻ.
Có thể sản xuất hàng loạt đảm bảo đáp ứng nhu cầu.
Phù hợp sử dụng đầu tiên để khoanh vùng dịch trên diện rộng.

Nhược điểm

Độ chính xác không cao.

Một số thắc mắc và câu hỏi thường gặp

Giá thành của xét nghiệm Covid hiện nay

Hiện nay, câu hỏi “Chi phí xét nghiệm Covid bao nhiêu tiền” đang được đông đảo mọi người quan tâm

Tại một số bệnh viện công, theo công văn 4356/BYT-KHTC giá dịch vụ xét nghiệm virus Sars-Cov-2 lầ từ 238.000 – 350.000 đồng/mẫu đối với test nhanh (xét nghiệm kháng nguyên và kháng thể) và 734.000 đồng/mẫu đối với xét nghiệm sinh học phân tử PCR.

Còn tại các bệnh viện tư nhân, xét nghiệm sinh học phân tử PCR có giá từ 1.5 – 4 triệu đồng/mẫu tùy bệnh viện

Xét nghiệm Covid có được thanh toán bảo hiểm?

Đối với những người có thẻ BHYT sẽ được thanh toán chi phí như sau

Từ ngày 1/7/2021 thực hiện thực thanh thực chi các chi phí liên quan đến việc lấy mẫu, trả kết quả xét nghiệm: vật tư tiêu hao, điện nước, nhân công: cơ sở y tế chi và quyết toán theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành về kinh phí phòng chống dịch.

Chi phí test xét nghiệm thực hiện thực thanh thực chi: chi và thanh toán với từng đối tượng người bệnh theo số lượng test xét nghiệm nhanh thực tế sử dụng cho người bệnh và giá mua test theo kết quả đấu thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật.

Ví dụ đơn vị được cấp có thẩm quyền phê duyệt kết quả đấu thầu test nhanh là 135.000 đồng/test. Nếu người có thẻ BHYT đủ điều kiện được thanh toán BHYT và là đối tượng được hưởng mức 80% chi phí khám chữa bệnh thì được Quỹ BHYT chi trả theo phạm vi được hưởng và mức hưởng của một lần xét nghiệm nhanh là 135.000 đồng x 80% = 108.000 đồng.

Phần đồng chi trả 27.000 đồng và các chi phí liên quan đến việc lấy mẫu, trả kết quả xét nghiệm do ngân sách nhà nước chi trả theo phân cấp hiện hành.

Đối với việc xét nghiệm kháng nguyên phát hiện SARS-CoV-2 trên máy miễn dịch, nếu trường hợp phải thực hiện quy trình lấy mẫu và bảo quản bệnh phẩm tương tự như đối với trường hợp lấy mẫu và bảo quản bệnh phẩm đối với xét nghiệm Real-time PCR thì tạm thời thu và thanh toán chi phí dịch vụ “lấy mẫu và bảo quản bệnh phẩm” theo mức giá 100.000 đồng/mẫu.

Chi phí thực hiện xét nghiệm tạm thời thực hiện thực thanh thực chi, cụ thể: chi và thanh toán với từng đối tượng người bệnh theo số lượng test xét nghiệm thực tế sử dụng cho người bệnh và giá mua test theo kết quả đấu thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật đấu thầu.

Các chi phí về vật tư, hóa chất, điện, nước, nhân công liên quan đến quá trình thực hiện xét nghiệm: cơ sở y tế chi và quyết toán theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành về kinh phí phòng chống dịch.

Đối với xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Realtime RT-PCR từ bệnh phẩm dịch hầu họng, tiếp tục thực hiện theo hướng dẫn tại công văn số 4356/BYT-KH-TC ngày 28/5/2021 của Bộ Y tế./

Như vậy tuỳ vào mức hưởng BHYT, tổng chi phí của mỗi bệnh viện, người có BHYT sẽ được thanh toán chi phí xét nghiệm Covid khác nhau

Xét nghiệm Covid ở đâu?

Khu vực miền Bắc (76 đơn vị)

Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương

Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng

Viện Kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế

Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia

Trường Đại học Y Dược Hải Phòng

Trường Đại học Y tế công cộng

Trung tâm kiểm soát bệnh tật các tỉnh

….

Khu vực miền Nam (72 đơn vị)

Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh

Viện Sốt rét – Kí sinh trùng – Côn trùng TP. Hồ Chí Minh

Viện Y tế công cộng TP. Hồ Chí Minh

Bệnh viện Chợ Rẫy

Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ

Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM

Bệnh viện Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh thuộc Trường Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh

Bệnh viện Nhi Đồng 1

Bệnh viện Nhi Đồng 2

Bệnh viện Từ Dũ

Bệnh viện đa khoa các tỉnh

….

Khu vực miền Trung (23 đơn vị)

Viện Pasteur Nha Trang.

Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Quy Nhơn

Bệnh viện Phong – Da liễu Trung ương Quy Hòa

Trung tâm kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh

….

Khu vực Tây Nguyên (4 đơn vị)

Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên

Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Gia Lai

Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Kon Tum

Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắc Nông

Xét nghiệm Covid ở các cơ sở Y tế hiện nay cần được Bộ Y Tế cấp phép, tham khảo danh sách đầy đủ 154 đơn vị được Bộ Y Tế thực hiện xét nghiệm khẳng định COVID-19 tại đây

Trước khi đi xét nghiệm Covid có được ăn sáng không?

Xét nghiệm Covid-19 có được ăn sáng hay không đang là thắc mắc của khá nhiều công dân đang thực hiện cách ly và đợi làm thủ tục để thực hiện xét nghiệm. Sở dĩ có thắc mắc này vì không ít xét nghiệm nhận diện bệnh khác yêu cầu bệnh nhân phải thực hiện nhịn đói ít nhất 8 giờ đồng hồ. Việc không ăn sáng sẽ đảm bảo các chỉ số chuyển hóa như đường, mỡ máu,… không bị tăng cao đột ngột dẫn đến chẩn đoán sai bệnh hoặc thiếu bệnh.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có báo cáo quốc tế nào được WHO chính thức thông qua liên quan đến vấn đề ăn sáng làm sai lệch kết quả của xét nghiệm Covid-19. Các bệnh nhân hoặc công dân chờ xét nghiệm vẫn có thể ăn trước khi làm xét nghiệm. Nếu bạn cẩn thận hơn thì có thể liên hệ với nhân viên y tế phụ trách xét nghiệm để được tư vấn và hỗ trợ cụ thể.

Ngoài vấn đề ăn sáng, các độc giả cũng cần lưu ý thêm rằng tuyệt đối không sử dụng chất kích thích, chất gây nghiện trước khi thực hiện xét nghiệm Covid-19.

Qua bài viết trên, chúng tôi hi vọng giải đáp được thắc mắc cho các bạn đọc về các loại xét nghiệm Covid hiện nay, chúc mọi người cùng bình an và sớm vượt qua đại dịch

Dược sĩ Trần Công Thông